نگاهی به تاریخچه دیتاسنتر
مرکز داده چیست؟
مرکز داده، تأسیساتی است که میزبان ماشین‌های کامپیوتری و تجهیزات سخت‌افزاری آن‌هاست. این مکان جایی است که سازمان‌ها عملیات فناوری اطلاعات خود را مدیریت کرده و تمام برنامه‌ها و داده‌های خود را در آن نگهداری می‌کنند. اجزای اصلی یک مرکز داده عبارتند از:
- سرورها
- تجهیزات شبکه
- سیستم‌های ذخیره‌سازی
- زیرساخت برق
- سیستم‌های خنک‌کننده
- سیستم‌های امنیتی
- نظارت محیطی
- زیرساخت کابل‌کشی
tier مرکز داده چیست؟
tiet مرکز داده سیستمی هستند که انواع زیرساخت‌های مرکز داده را بر اساس قابلیت اطمینان دسته‌بندی می‌کنند. tier به ۴ سطح تقسیم شده‌اند و انتخاب tier مناسب به نیازهای IT سازمان، بودجه و تحمل خرابی بستگی دارد.
مرکز داده tier1
این مرکز داده برای کسب‌وکارهای کوچک یا سازمان‌هایی که وابستگی زیادی به فناوری ندارند، مناسب است. این مراکز خدمات پایه‌ای ارائه می‌دهند و ساده‌ترین زیرساخت‌ها را با اجزای غیر‌اضافه‌کار دارند. همچنین، tier1 تنها یک مسیر برای تأمین برق و خنک‌سازی دارد و در صورت انجام تعمیرات باید کاملاً خاموش شود. این مراکز 99.67٪ آپتایم دارند، یعنی احتمال خرابی آن‌ها حدود 28.8 ساعت در سال است.
مرکز داده tier 2
مرکز داده tier2 نسبت به tier1 قابلیت اطمینان بیشتری دارد. این مراکز همچنان یک مسیر برای تأمین برق و خنک‌سازی دارند و در هنگام تعمیرات باید خاموش شوند. با این حال، tier2 دارای اجزای اضافه‌کار است که احتمال از کار افتادن عملیات را کاهش می‌دهد. این tier با آپتایم 99.74٪ سالانه حدود 22 ساعت خرابی دارد، که آن را برای کسب‌وکارهای کوچک که نیاز به قابلیت اطمینان بیشتر دارند، مناسب می‌کند.
مرکز داده tier3
مراکز داده tier 3 به‌مراتب قابلیت اطمینان بیشتری دارند. این مراکز سیستم‌های اضافی دارند که می‌توانند در طول تعمیرات، بدون اختلال به کار خود ادامه دهند. آپتایم این مراکز 99.98٪ است، یعنی احتمال خرابی آن‌ها 1.6 ساعت در سال است. tier3 مسیرهای متعدد برای برق و خنک‌سازی و قابلیت ادامه کار در صورت قطعی را فراهم می‌کند و گزینه‌ای قابل‌اعتماد برای شرکت‌هایی است که نیاز به پایداری بیشتر دارند.
مرکز داده tier4
مراکز داده tier4 بهترین انتخاب برای شرکت‌های بزرگ با ترافیک بالا هستند که نیاز دارند همیشه فناوری آن‌ها بدون مشکل کار کند. این مراکز برای هر مؤلفه افزونگی دارند، به این معنا که همواره می‌توانند به کار خود ادامه دهند. tier4 دارای سیستم‌های اضافی متعدد و مسیرهای مختلف برای تأمین برق و خنک‌سازی است. این tier با آپتایم 99.99٪، حدود 26.3 دقیقه خرابی در سال دارد و به گونه‌ای طراحی شده است که حتی در صورت خرابی نیز به کار خود ادامه می‌دهد.
چرا مراکز داده مهم هستند؟
شرکت‌ها از مراکز داده استفاده می‌کنند، زیرا مدیریت همه تجهیزات محاسباتی در شعبه‌های مختلف به‌صورت مستقل می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. مراکز داده این امکان را فراهم می‌کنند که تمامی تجهیزات به یک مکان مرکزی منتقل شده و به‌صورت متمرکز مدیریت شوند. این مراکز به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که محیطی امن برای عملکرد بهینه کامپیوترها فراهم کنند. علاوه بر این، مراکز داده باید با قوانین مختلفی سازگار باشند تا از امنیت ذخیره داده‌ها اطمینان حاصل شود. به‌طور خلاصه، مرکز داده مانند یک مرکز کنترل اصلی برای فعالیت‌های دیجیتال شرکت عمل می‌کند. شرکت‌ها همچنین می‌توانند یک مرکز داده درون‌سازمانی داشته باشند یا از مرکز داده شخص ثالث استفاده کنند.
تاریخچه مراکز داده
اوایل دوران (دهه 1940)
اولین مرکز داده جهان در دهه 1940 در دانشگاه پنسیلوانیا ساخته شد تا اولین کامپیوتر به نام ENIAC را در خود جای دهد. این پروژه توسط ارتش ایالات متحده برای مقاصد نظامی ایجاد شد. کامپیوترهای اولیه بسیار پیچیده بودند و مراکز داده نیز ساختمان‌های ساده‌ای بودند که برای نگهداری از این کامپیوترها طراحی شده بودند. بیشتر این مراکز فاقد پنجره و فقط دارای یک درب امن بودند.
توسعه کامپیوترهای شخصی (دهه 1960 تا 1980)
در دهه‌های 1960 و 1970، شرکت‌هایی مانند IBM و Intel شروع به توسعه کامپیوترهای پیشرفته اما کاربرپسند کردند. این نوآوری‌ها باعث شد که در دهه 1980 تعداد کاربران کامپیوتر افزایش یابد. با رشد کاربران، سازمان‌ها متوجه شدند که به مرکزی نیاز دارند تا بتوانند سرورهای خود را در آنجا قرار داده و راحت‌تر مدیریت کنند. این نیازها، مراکز داده را به راه‌حل محبوبی برای بسیاری از شرکت‌ها تبدیل کرد.
رشد مراکز داده و اینترنت (دهه 1990)
در دهه 1990، اینترنت به محبوبیت رسید و فناوری‌های اینترنت بی‌سیم نیز معرفی شدند. همچنین، کامپیوترهای شخصی به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفتند. در این دوره، شرکت‌ها نیز به اینترنت برای فرآیندهای تجاری خود متکی شدند و این موضوع، نیاز به مراکز داده را بیش از پیش افزایش داد.
روندهای IT و برون‌سپاری (دهه 2000)
در دهه 2000، با افزایش استفاده از کامپیوترهای شخصی و اینترنت، هزینه‌های IT افزایش یافت. اما بحران مالی 2008 باعث شد تا شرکت‌ها به دنبال راه‌هایی برای کاهش هزینه‌ها باشند. در این زمان، برون‌سپاری محبوبیت یافت، زیرا ارزان‌تر از مدیریت همه فرایندها توسط خود شرکت‌ها بود. بسیاری از شرکت‌ها با فروشندگان ثالث یا دیگر شرکت‌ها همکاری کردند تا بخشی از فرآیندهای تجاری خود را از جمله مدیریت مراکز داده برون‌سپاری کنند؛ به این ترتیب، تمرکز اصلی آن‌ها بر روی کسب‌وکارشان بود و متخصصان به مدیریت تجهیزات IT رسیدگی می‌کردند.
تمرکز بر مقیاس‌پذیری (دهه 2010)
در دهه 2010، با افزایش وابستگی شرکت‌ها به اینترنت و فناوری، حجم کاری مراکز داده بیشتر شد و نیاز به مراکزی با قابلیت مقیاس‌پذیری بالا نیز بیشتر شد تا بتوانند بدون کاهش کارایی، این حجم کار را مدیریت کنند. در همین زمان، نگرانی‌ها درباره مصرف انرژی بالای مراکز داده و اثرات زیست‌محیطی آن‌ها افزایش یافت. گزارش گرین‌پیس در سال 2012 به مصرف بالای انرژی مراکز داده اشاره کرد.
عصر بهره‌وری (دهه 2020)
در حال حاضر، ارائه‌دهندگان مراکز داده در حال پیاده‌سازی روش‌هایی برای پایداری و سازگاری محیطی این مراکز هستند. استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی باعث کاهش ردپای کربنی این مراکز می‌شود. همچنین، مراکز داده به سمت مجازی‌سازی پیش می‌روند که به مقیاس‌پذیری، امنیت و قابلیت اطمینان بیشتر کمک می‌کند. مجازی‌سازی تعداد سرورهای موردنیاز را کاهش داده و مصرف انرژی و منابع را بهبود می‌بخشد. مراکز داده مجازی همچنین فرآیندهای بک‌آپ‌گیری را خودکار می‌کنند و به تداوم کسب‌وکار و کاهش زمان خرابی کمک می‌کنند.
روندهای آینده و نتیجه‌گیری
انتظار می‌رود که مراکز داده در آینده حتی پیشرفته‌تر شوند. با دیجیتالی شدن بیشتر فرایندهای تجاری، مراکز داده نقش مهمی در کمک به شرکت‌ها برای اجرای کارآمد و روان کسب‌وکارشان ایفا خواهند کرد.
مراکز داده که زمانی تنها اتاق‌هایی پر از کامپیوتر بودند، اکنون به تأسیساتی تبدیل شده‌اند که فرآیندهای دیجیتال تجاری را ممکن می‌سازند و وابستگی شرکت‌ها به این مراکز به طور پیوسته افزایش یافته است. پیش‌بینی می‌شود که این رشد در آینده نیز ادامه داشته باشد و مراکز داده به پیشرفت‌های بیشتری دست یابند.