مقدمه
در دنیای امروز که زیرساختهای فناوری اطلاعات (IT) به بخش جداییناپذیر سازمانها تبدیل شدهاند، اتاق سرور بهعنوان قلب تپندهی شبکه، اهمیت بالایی دارد.
یکی از اصلیترین مؤلفههای ایمنی و پایداری در اتاق سرور، سیستم ارتینگ (Earthing System) است. این سیستم وظیفه دارد جریانهای الکتریکی ناخواسته را به زمین منتقل کند تا از آسیب به تجهیزات، خطر برقگرفتگی و نویزهای الکترومغناطیسی جلوگیری شود.
در این مقاله از گروه فنی و مهندسی فراز شبکه کارنو، اهمیت سیستم ارتینگ، اجزای اصلی آن، استانداردهای جهانی و مراحل اجرای آن در اتاق سرور را بهصورت کامل بررسی میکنیم.
چرا سیستم ارتینگ در اتاق سرور ضروری است؟
تجهیزات موجود در اتاق سرور شامل سرورها، سوییچها، روترها و ذخیرهسازهای داده هستند که نسبت به نوسانات برق و تخلیههای الکترواستاتیکی بسیار حساساند. نبود ارتینگ مناسب میتواند منجر به آسیبهای جدی سختافزاری و از بین رفتن اطلاعات حیاتی شود.
برخی از دلایل اصلی استفاده از سیستم ارتینگ عبارتاند از:
1. حفاظت از تجهیزات IT
سیستم ارتینگ از آسیب ناشی از اضافه ولتاژ، نوسانات برق و خطاهای الکتریکی جلوگیری میکند و مانع سوختن یا خرابی تجهیزات میشود.
2. کاهش نویزهای الکترومغناطیسی (EMI)
اتاقهای سرور مملو از میدانهای مغناطیسی ناشی از دستگاههای مختلف هستند. ارتینگ مناسب باعث تخلیه نویزهای اضافی و بهبود عملکرد تجهیزات شبکه میشود.
3. افزایش ایمنی کارکنان
در نبود ارتینگ استاندارد، احتمال برقگرفتگی کارکنان هنگام کار با تجهیزات افزایش مییابد. ارتینگ مناسب خطرات انسانی را به حداقل میرساند.
4. محافظت در برابر صاعقه
در صورت برخورد صاعقه، جریان عظیمی از برق به سمت سیستم الکتریکی هدایت میشود. سیستم ارتینگ با تخلیه ایمن این انرژی به زمین، از بروز خسارتهای بزرگ جلوگیری میکند.
5. افزایش عمر مفید تجهیزات
کاهش نوسانات و بارهای الکتریکی ناگهانی، سبب افزایش پایداری و طول عمر دستگاهها میشود.
اجزای اصلی سیستم ارتینگ اتاق سرور
یک سیستم ارتینگ حرفهای از چند بخش اصلی تشکیل شده است که هرکدام نقش مشخصی در حفاظت تجهیزات دارند:
1. الکترود زمین (Earth Electrode)
صفحه یا میلهای فلزی (معمولاً از جنس مس یا فولاد گالوانیزه) که در زمین دفن میشود تا مسیر تخلیه جریان فراهم گردد.
برای افزایش رسانایی خاک، از ترکیباتی مانند بنتونیت، زغال و نمک استفاده میشود.
2. هادی ارت (Earth Conductor)
هادی یا سیم مسی ضخیمی است که بین تجهیزات و الکترود زمین ارتباط برقرار میکند.
این هادیها معمولاً با روکش PVC عایق میشوند تا از خوردگی و تداخل جلوگیری شود.
3. چاه ارت (Grounding Pit)
محلی برای نصب الکترود زمین است. در اتاق سرور، مقاومت چاه ارت باید کمتر از ۵ اهم باشد تا تخلیه مؤثر انجام گیرد.
4. شینه ارت (Earth Busbar)
یک صفحه مسی ضخیم است که تمام تجهیزات از طریق کابلهای ارت به آن متصل میشوند. این شینه به همپتانسیلسازی و کاهش نویز کمک میکند.
5. سیستم همبندی (Bonding System)
اتصالاتی است که تمامی تجهیزات فلزی را به یکدیگر متصل میکند تا اختلاف پتانسیل بین بخشهای مختلف به حداقل برسد.
انواع سیستم ارتینگ در اتاق سرور
بسته به ابعاد پروژه، نوع تجهیزات و ساختار فیزیکی ساختمان، سه نوع اصلی از سیستمهای ارتینگ مورد استفاده قرار میگیرند:
1. سیستم ارتینگ منفرد (Single Point Grounding)
در این مدل، همه تجهیزات به یک نقطه مشترک متصل میشوند.
🔹 مناسب برای اتاقهای سرور کوچک و ساده.
🔹 نگهداری آسان اما توسعهپذیری محدود.
2. سیستم ارتینگ شبکهای (Mesh Grounding)
یک شبکه مشبک از کابلهای مسی در کف اتاق ایجاد میشود تا مقاومت زمین کاهش یابد.
🔹 مناسب برای مراکز داده بزرگ و حساس.
🔹 بهبود چشمگیر در کاهش نویز و افزایش پایداری الکتریکی.
3. سیستم ارتینگ مشترک (Common Grounding)
در این روش، سیستم ارتینگ اتاق سرور با سایر بخشهای ساختمان مشترک است.
🔹 اقتصادیتر اما دارای ریسک تداخل الکتریکی در محیطهای صنعتی.
مراحل اجرای سیستم ارتینگ در اتاق سرور
اجرای اصولی سیستم ارتینگ باید طبق مراحل مشخص انجام شود:
1. بررسی شرایط خاک
با استفاده از دستگاه تست مقاومت زمین، کیفیت خاک و محل مناسب برای حفر چاه ارت تعیین میشود.
2. حفاری و نصب الکترود
چاه ارت معمولاً با عمق ۲ تا ۳ متر حفر میشود.
پس از نصب الکترود، ترکیب بنتونیت و نمک برای بهبود رسانایی اضافه میگردد.
3. اتصال تجهیزات به شینه ارت
تمامی تجهیزات از طریق کابلهای مسی استاندارد به شینه ارت و سپس به چاه ارت متصل میشوند.
4. تست مقاومت زمین
مقاومت زمین با دستگاه ارتسنج دیجیتال اندازهگیری میشود. مقدار استاندارد باید کمتر از ۵ اهم باشد.
5. نگهداری و تست دورهای
چاه ارت باید حداقل سالی یکبار بررسی شود. در صورت افزایش مقاومت، مواد بهبوددهنده اضافه میگردند.
مزایای اجرای سیستم ارتینگ استاندارد
-
افزایش ایمنی افراد و تجهیزات
-
جلوگیری از نوسانات برق و تخلیه ناگهانی
-
افزایش عمر مفید تجهیزات شبکه
-
کاهش نویز الکترومغناطیسی
-
پیشگیری از خسارات ناشی از صاعقه
-
افزایش پایداری عملکرد دیتاسنتر
جمعبندی
سیستم ارتینگ، یکی از مهمترین زیرساختهای ایمنی اتاق سرور است. اجرای صحیح آن بر اساس استانداردهای بینالمللی، موجب افزایش امنیت، پایداری و بهرهوری کلی سازمان میشود.
بیتوجهی به این بخش میتواند منجر به از کار افتادن تجهیزات حیاتی و خسارات مالی سنگین گردد.
طراحی و اجرای ارتینگ حرفهای با گروه فنی و مهندسی فراز شبکه کارنو
گروه فنی و مهندسی فراز شبکه کارنو با تجربهی گسترده در طراحی و اجرای زیرساختهای اتاق سرور و مراکز داده، خدمات تخصصی در زمینه طراحی و اجرای سیستم ارتینگ و همبندی مطابق با استانداردهای بینالمللی، تست مقاومت زمین و بهینهسازی چاه ارت، اجرای سیستمهای ضدصاعقه و ارتینگ شبکهای، نگهداری و پایش دورهای سیستمهای ارت اراعه می دهد.با انتخاب فراز شبکه کارنو، ایمنی و پایداری اتاق سرور خود را تضمین کنید.
📞 برای مشاوره تخصصی و بازدید فنی رایگان، با کارشناسان ما تماس بگیرید.